Аб’ём і склад універсальных адзінак ў парэміялагічным фондзе беларускай мовы

Юлія Петрушэўская

doi:10.31812/filstd.v18i0.2127

Автор(и)

Юлія Петрушэўская

DOI:

https://doi.org/10.31812/filstd.v18i0.2127

Ключові слова:

білоруська мова, лінгвістична універсалія, прислів’я, пареміологічна універсалія

Анотація

У статті досліджено структурно-семантичні особливості паремій білоруської мови. Витлумачено поняття пареміологічної універсалії. До таких одиниць уналежнено прислів’я, що мають абсолютні відповідники в різних мовах. Пареміологічні універсалії спродуковані в різних мовах за одними й тими ж структурно-семантичними моделями, однак не детерміновані мовними контактами. Акцентовано на особливостях і принципах фіксації досліджуваних універсальних одиниць. Окреслено функціонування понад 75 універсальних прислів’їв у білоруській мові.

Metrics

Metrics Loading ...

Abstract views: 124 / PDF downloads: 143

Посилання

Англа-беларускі парэміялагічны слоўнік = English-Belarusian Paremiological Dictionary/ пад рэд. Я. Я. Іванова. Магілёў: МДУ імя А. А. Куляшова, 2009б. 240с.

Иванов Е. Е. Белорусская паремиология и афористика вобщеевропейском контексте (актуальные проблемы изучения). NationalesundInternationalesinderslawischenPraseologie = Национальное и интернациональное в славянской фразеологии/ Hrsg. H. Walter, V. M. Mokienko. Greifswald: E.M.A.-Universität, 2013. S.111–116.

Иванов Е. Е., Мокиенко В. М. Русско-белорусский паремиологический словарь. Могилев: МГУ имени А.А.Кулешова, 2007. 242с.

Іваноў Я. Я. Афарыстычныя адзінкі ў беларускай мове: манаграфія. Магілёў: МДУ імя А. А. Куляшова, 2017. 208с.

Іваноў Я. Я. Да праблемы вызначэння асноўнага парэміялагічнага фонду беларускай мовы. Веснік Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Серыя 4, Філалогія. Журналістыка. Педагогіка.2006а. No3. С.103–109.

Іваноў Я. Я. Раманава Н. К. Беларуска-нямецкі парэміялагічны слоўнік= Belarussisches-DeutschparemiologischesWörterbuch. Магілёў: МДУ імя А. А. Куляшова, 2006б. 108с.

Іваноў Я. Я. Параўнальнае мовазнаўства і нацыянальна-культурная семантыка мовы (на матэрыяле парэміялагічных адзінак). Нацыянальная мова і нацыянальная культура: аспекты ўзаемадзеяння: зб. навук. арт./ рэд. Д. В. Дзятко. Мінск: БДПУ імя М. Танка, 2009а. С.54–57.

Іваноў Я. Я. Парэміялагічныя сістэмы беларускай і рускай моў: падабенствы і разыходжанні. Філологічні студії : Науковий вісник Криворізького державного педагогічного університету. Кривий Ріг : “Видавничий дім”,2011. Вип.6. Ч.2. С.53–63.

Іваноў Я. Я., Іванова С.Ф. Польска-беларускі парэміялагічны слоўнік= Polsko-białoruskisłownikparemiołogiczny. Магілёў: МДУ імя А.А.Куляшова, 2007. 192с.

Іваноў Я. Я. Сацыялінгвістычныя параметры беларускіх прыказак (да праблемы вызначэння парэміялагічнага мінімуму і асноўнага парэміялагічнага фонду сучаснай беларускай літаратурнай мовы). Мова і соцыўм: зб. навук. прац/ пад рэд. Я. Я. Іванова. Магілёў: Брама, 2004. С.201–224.

Іваноў Я.Я. Універсальнае і нацыянальнае ў фразеалагічнай і парэміялагічнай падсістэмах беларускай мовы ў еўрапейскім моўным кантэксце (актуальнасць, метадалогія, перспектывы даследавання). Славянская фразеология в синхронии и диахронии: сб. науч. ст./ ред. В.И.Коваль. Гомель: ГГУ им. Ф.Скорины, 2016. Вып.3. С.46–49.

Котова М. Ю. Русско-славянский словарь пословиц с английскими соответствиями. Санкт-Петербург: Изд-во СПбГУ, 2000. 360с.

Лепешаў I. Я., Якалцэвіч М. А. Тлумачальны слоўнік прыказак. Гродна: ГрДУ, 2011. 695с.

Лепешаў І.Я. Парэміялогія як асобны раздзел мовазнаўства. Гродна: ГрДУ імя Янкі Купалы, 2006. 279с.

Лепешаў І. Я. Этымалагічны слоўнік прыказак. Мінск: Вышэйшая школа, 2014. 141с.

Мудрость слова сквозь века и народы: десятиязычный словарь фразеологических эквивалентов: около 700 латинских пословиц, поговорок, изречений/ под ред. Н. А. Гончаровой. Минск: Беларуская навука, 2015. 479с.

Пермяков Г. Л. Классификация пословичных изречений. Система логической трансформации пословиц.Основы структурной паремиологии. Москва: Наука, 1988а. С.11–33.

Пермяков Г. Л. О смысловой структуре и соответствующей классификации пословичных изречений. Основы структурной паремиологии. Москва: Наука, 1988б. С.107–134.

Пермяков Г. Л. Универсальный тематический указатель. Основы структурной паремиологии. Москва: Наука, 1988в. С.170–181.

Петрушэўская Ю. А. Да праблемы размежавання ўніверсальнага і інтернацыянальнага ўпарэміялагічным фондзе мовы. Универсальное и национальное в языковой картине мира: материалы IIМеждунар. науч. конф., 14–15 октября 2016 г./ ред. Н. В. Фурашова. Минск, 2017а. С.193–196.

Петрушэўская Ю. А. Да праблемы размежавання ўніверсальных і інтэрнацыянальных адзінак у парэміялагічным фондзе беларускай мовы. Итоги научных исследований ученых МГУ имени А. А. Кулешова 2016 г.: материалы конференции, 25 января 1 февраля 2017 г./ под ред. Е. К. Сычовой. Могилев, 2017б. С.113–115.

Петрушэўская Ю. А. Паходжанне і тэкставыя крыніцы некаторых універсальных прыказак у сучаснай беларускай мове. Текст. Язык. Человек: сб. науч. трудов: в 2 ч./ ред. С. Б. Кураш. Мозырь: МГПУ имени И. П. Шамякина, 2015а. Ч.2. C.120–122.

Петрушэўская Ю. А. Пра сферу ўжывання і паходжаннепрыказкі Адна галава добра, а дзве лепш. Вестник Минского гос. лингв. ун-та. Серия1, Филология. 2015б. No5 (78). С.84–96.

Петрушэўская Ю. А. Пра сферу ўжывання і паходжанне прыказкі Звялікага грому малы дождж. Роднае слова. 2016а. No1. С.44–47.

Петрушэўская Ю. А. Пра сферу ўжывання і паходжанне прыказкіХто мажа, той і едзе. Вестник Полоцкого гос. ун-та. Серия A, Гуманитар. науки. 2016б. No2. C.138–144.

Петрушэўская Ю. А. Універсальны, інтэрнацыянальны інацыянальны кампаненты парэміялагічнага фондусучаснай беларускай літаратурнай мовы (на матэрыяле публіцыстычных тэкстаў). Філологічні студії : Науковий вісник Криворізького державного педагогічного університету. Кривий Ріг : ФОП Маринченко С.В., 2017. Вип.16. С.195–201.

Петрушэўская Ю. А. Універсальныя прыказкі ў беларускаймове (лексікаграфічныаспект). Усходнеславянскія мовы ў сучаснай лексікаграфіі: зб. навук. арт./ навук. рэд. Д.В.Дзятко. Мінск: БДПУ імя М. Танка, 2015в. С.84–87.

Ivanov Е. “ParemiologicalMinimum” oftheBelarusianLanguage. Даследаванні па германскай і славянскай філалогіі= ActaGermano-Slavica: зб. навук. арт./ пад рэд. Я. Я. Іванова. Магілёў: МДУ імя А. А. Куляшова, 2008. Вып.3. С.283–302.

Ivanov Е., Feldman V. Principles of the Contrastive Descriptionof Aphoristic Paremiology (inBelarussianandRussianLanguages). Даследаванні па германскай і славянскай філалогіі= ActaGermano-Slavica: зб. навук. арт./ пад рэд. Я. Я. Іванова. Магілёў: МДУ імя А. А. Куляшова, 2007. Вып.1. С.85–97.

Paczolay G. European Proverbsin 55 Languages, with Equivalents in Arabic, Persian, Sanskrit, Chinese, and Japanese. Veszprém (Hungary): Veszprémi Nyomda, 1997. 528p.

Proverbia et dicta: шестиязычный словарь пословиц, поговорок и крылатых слов/ под ред. Н. А. Гончаровой. 2-еизд. Минск: Конкурс, 2008. 352с.

Strauss E. Dictionary of European proverbs: 3 vols. London& NewYork: Routledge, 1994. Vol.1. XIII, 625p. ; Vol2. V, 627–1232p. ; Vol.3. V, 789p.